این آب‌انبار، یکی از عجیب‌ترین، باشکوه‌ترین و به احتمال زیاد، از بزرگترین آبانبارهای ساخته شده در ایران است. متاسفأنه هیچ نشانی از کتیبه یا نوشته‌ای بر ساختمان این بنای عجیب وجود ندارد و اگر در گذشته وجود داشته. اکنون به طور کامل نابود شده است...»
برکه کل در محله مصلا واقع شده و به همت حاج اسدالله فرزند دهباشی کربلایی، علیرضا گراشی و توسط استاد حسن شیرازی ساخته شده اسن که بنابر اقوال، تاریخ ساخت آن بعد از آب‌انبار کشکول، حدود سال (۱۲۹۰ه. ق) بوده و سقف گنبدی شکل و عظیم آن به علت تامشخصی پس از مدتی ریزش کرده است.
مخزن آن. همانند اکثر آبانبارهای موجود، دایره‌ای شکل بوده و مصالح بکار رفته در آن از ساروج است و این نکته قابل توجه است که برای آسانتر شدن آب کشی از آن، قطر ته آب‌انبار، به اندازه حدود یک متر بیشتر از قطر بالای آن شده است. دیوار بدنه (شاوره) که بر روی کف در گاه‌های ورودی، دارای قطر ۲۰.۱ متر و با افزایش ارتفاع و شروع قوس گنبدی به ۲ متر می‌رسد همچنین طاقهای سردرها و دهنه‌های اب‌انبار که به شکل تیزه‌دار هستند، با مصالح سنگ و ملاط گچ ساخته شده است و فقط طاقهای مجراهای ورودی و خروجی آن که مانند دیگر طاقها تیزه‌دار است از سنگ و ملاط ساروج تشکیل شده است و سنگ پله‌های این آب انبار، در قسمت شمالی بدنه قرار دارد.
این بنا از تابستان (۱۳۸۰) از سوی میراث فرهنگی کشور در شمار آثار ملی به ثبت رسیده است.
این هفت اب انبار که در اندازه‌های مختلف و زمانهای متفاوت ساخته شده است. در فاصله‌کمی نسبت به هم قرار دارند و در مسیر رود خانه فصلی بنام بزئرد (bezerd) در محله ناسگ، واقع می‌باشد، از این هفت آب‌انبار، پنج حلقه آن دارای سقف گنبدی شکل و دوحلقه دیگر بدون سقف است که بزرگترین و معرفترین آنها به برکه حاج ابوالحسن موسوم گردیده که مشخصات آن بشرح ذیل است.
بر طبق سنگ نوشته‌ای که در دهانه شمالی شرقی نصب است این آب‌انبار به همت حاج ابوالحسن، فرزندحاج حسن (بانی برکه چهار تاخ)، ساخته شده است خصوصیت منحصر به فرد آن، این است که در دیواره مخزن در سمت دهنه جنوب شرقی تا کف آب‌انبار و در سمت بقیه دهنه‌ها تا چهار ردیف، ادامه دارد. مخزن آن دایره‌ای شکل بوده، همچنین طاقهای مجراهای ورودی و خورجی آب که در سمت غربی دهانه شماره یک و چهارقرار دارد وکف آن، بر خلاف دیگر آب‌انبارها هم سطح دهانه‌‌ها و طاق‌هاآن، بصورت هلالی است. طاقها سردرها و دهنه‌ها به شکا تیزه دار ساخته شده که طاقهای سر در شماره دو و پنج تزئینات مقرنس و سردرها از دیواره مرتفع‌تر بوده و مانند دیوار بدنه (شاوره)، از سنگ و ملاط گچ تشکیل شده است.
گنبد آب‌انبار با سنگ ملاط گچ ساخته شده و با ساروج اندود شده است.
زیارتگاهی است. واقع ۱۳ کیلومتری غرب شهر گراش که بواسطه وجود درخت کنار (سدر) کهنسالی به قطر حدود یسه متر که در مجاورت آن، بقعه‌ای ساخته شده مورد احترام وتقدیس مردم قرار گرفته است. درپیرامون آن، خانه‌ها و اتاقک‌هایی جهت اسکان زوار و همچنین کسانی که برای تفریح، به این مکان مراجعه می‌کنند. ساخته شده است.
این بقعه که در سمت شرقی کنار قرار دارد، دارای گنبدی کوچک با کاشی های لاجوردی است. بقعه، توسط درب کوچکی در سمت شرقی بحیاط بنا راه دارد. این بنا شامل: حیاط و یک اتاق در ضلع جنوبی بقعه است.
این کاروانسرا در غرب شهر گراش در مسیر جاده کاروان‌رو گراش- لامرد واقع شده است. با توجه به معماری بنا، ساخت آن، متعلق به دروه قاجاریه است.نام این کاروانسرا به دلیل مجاورت با برکه میر به کاروانسرای بر میر مشهور شده است. مصالح ساخت کاروانسرا شامل: سنگو ملاط کچ است. ایوان (سردر ورودی) بنا، در سمت شمال واقع شده است. ضلع جنوبی و ضلع شمالی فاقد ساخت و ساز بوده و تنها به وسیله یک دیوار محصور شده است. ساخت و ساز کاروانسرادر ضلع شرقی و غربی آن است. دیوارهای خارجی بنا، دارای پشتیبان‌هایی است که خطر ریزش بنا جلوگیری می‌کند. این پشتیبانها در بدنه شمالی و جنوبی و غربی دو عددی و در بدنه شرقی سه تایی است.
در بدنه شرقی، فضای مرکزی آن دارای طاق و تویزه است که یک ورودی آن را به دو اتاق تو درتو با پوشش گنبدی شکل متصل می‌سازد. در بخش جنوبی آن نیز یک فضای مرکب از فضای گنبد دار که پشت آن فضا با پوشش طاق و تویزه ساخته شده است. این تغییر ات در این بناً به دلیل نوع کابردی فضا‌ها بوده است. قسمت غربی کاروانسرا، پوشش یکستانی دارد به نحوی که فضای مرکزی دارای پوشش گنبدی شکل بوده و در دو طرف آن، در شمال و جنوب دو اتاق گنبددار، ساخته شده است. دو اتاق مجاور اناق مرکزی دو در ورودی جهت دسترسی به حیاط کاروانسرادارند. طاقهای ورودی‌ها به صورت تیزه‌دار است قطر دیواره‌های بنا ۵۰ سانتیمتر و فقط دیوار بیرونی ضلع شرقی ۸۰ سانتیمتر است.
این بنا، از تابستان ۱۳۸۰ جز اثار ملی به شمار می‌آیدو به ثبت میزاث فرهنگی کشور رسیده است.
این مسجد در محله (پاقلعه) واقع است که بعلت نداشتن سنگ لوح، تاریخ ساخت و بانی آن، مشخص نیست، ولی بنابر اقوال، این مسجد که در زمان حکمرانی دهباشی کربلایی، علیرضا گراش کلانتر و ضابط بیشتر نواحی لارستان (متوفی ۱۲۷۹ هجری قمری در سن ۱۱۸ سالگی) فرسوده شده بود، به همت وی به طور کامل تخریب و به شکل امروزی آن ساخته شد که در این مدت، یکبار توسط حجت الاسلام و المسلمین آقای سید حبیب الله، سید افقهی (روحانی محل) و بادیگر و باردیگر نیز توسط حاج حسین رضا زاده (نواده‌های دهباشی و متولی کنونی مسجد جامع) تعمیرات و تغییرات جزئی بر روی آن صورت گرفته است. این بنا شاما: یک حیاط، سالن اصلی، شبستان، حیاط خلوت چند اتاق انباری و حوضخانه است. سالن بنا اداری سیزده ستون وچهار پنجره سنگی مشبک، در سمت محراب است و سقف آن با طاقهای تیزه‌دار شرقی و غربی در قسمت جلوی سالن و طاقهای شمالی و جنوبی، در قسمت‌های عقب قرار گرفته است. در سه ضلع بنا نیز طاق نماهایی به همان اندازه ساخته شده، و در ضلع غربی آن به تعداد طاقها، درهای بزرگی که رو به حیاط باز می‌شود، در نظر گرفته شده است.
حیاط حوضخانه و اتاقهای‌انباری در جلو ساختمان و در سمت غربی بنا واقع شده است و حیاط خلوت که به بیرون از ساختمان نیز راه می‌یابد، در سمت شمالی آن، قرار دارد.
این خانه، که در محله بازار، در مرکز شهر، قرار دارد دارای سبک معماری قاجاری است همانند دیگر خانه‌های شهر دارای ساخت و ساز در چهار جهت حیاط بوده و وجود یک ارسی آیینه کاری شده، در ضلع جنوبی آن، این بنا را از دیگر خانه‌ها، متمایز ساخته است.
سرتاسر این ارسی با آینه‌هایی به رنگ‌های سفید، سبر، آبی نارنجی و قرمز که به شکل گلو بته، پرنده و اشکال هندسی بوده تزیین شده است.
این ارسی دارای هشت درچوبی معرق کاری شده با چوب،فلز و صدف است، به شکل گل وبته. که در ضلع شمالی ارسی، دو در رو به حیاط، در دو طرف در اصلی وجود دارد که در ضلع شرقی و غربی هر کدام از این درها یک در است که به کفش کن راه دارد. ودر ضلع جنوبی، دارای چهار دراست که به اتاق پشت آن باز می‌شود. در دو طرف درهای ضلع شرقی و غربی، دو طاقچه با طاق هلالی شکل تعبیه شده و بالای هر کدام از درها و طاقچه‌ها در چهر ضلع اتاق، طاق نمایی چهار گوش ساخته شده است. در اصلی بزرگ و چوبی رو به حیاط این ارسی، ساختی گره چینی داشته و دارای پنجره‌های کشویی با شیشه‌های رنگا رنگ بوده که رو به بالا باز می‌شده است، و در حال حاضر جای خود را به درب آهنی بزرگی داده است. سقف ارسی، به وسیله تیره‌های چوبی و ملاط گچ گرفته شده است.
این حسینیه که در سالهای اخیر ساخته شده است بعلت عظمت و شکوه خاصی که از لحاظ معماری اسلامی در آن به چشم می‌خورد مورد توجه مسافران و توریستا قرار گرفته است. این بنا که از آغاز ساخت آن تا کنون دوبار بازسازی، تغییر شکل و همچنین گسترش یافته است، شامل: دوسالن مردانه و زنانه، حیاط، وضوخانه زنانه و مردانه، سقاخانه، آشپزخانه، اطاقهای وباغچه‌های در دو سوی دالان ورودی بوده و در گوشه‌شمال غربی بنا پاسازی با کاربرد تجاری ساخته شده است.
وسعت و بدون ستون بودن سالن‌ها، کاشی کاری نمای بیرونی، منازه‌ها و همچنین درهای معرق کاری شده این حسنیه از مشخصات بارزی است که به زبیایی و شکوه آن افزوده است.مجتمع علوم پزشکی امام جعفر صادق(ع)گراش، در قسمت شمالی شهر واقع است.
کلنگ این مجتمع، در سال (۱۳۶۸) ه. ش توسط وزیر بهداشت و در مان وقت (جناب آقای دکتر ملک زاده) به زمین زده شد مجتمع ذکر شده که زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی شیراز است، در زمینی به مساحت ۱۲۰ هکتار محصور شده است.
مساحت زیر بنای آن ۵۰ هزار متر مربع شامل :
کلاس‌های آموزش، ساختمان اداری، ازمایشگاه، خوابگاه خواهران، و برداران، مسجد، سالن غذا خوری، اشپزخانه، انبارو...است. همچنین این مجتمع شامل ۴۰ هکتار فضای سبز و محوطه خیابان است که منابع این مقدار فضای سبز از اب چاه و آب باران تأمین می‌شود. لازم به ذکر است که آب باران از کوه مشرف به مجتمع سه استخر بزرگ آب با گنجایش بیش از ۱۲۰ هزار متر مکعب هدایت و جمع آوری می‌شود. گفتنی است که که کلیه‌ی هزینهساخت این مجتمع بزرگ توسط خیرین شهر تأمین می‌شود.
بیمارستان ۱۱۰ تخت خوابی امیرالمومنین علی (ع) گراش، که در سال (۱۳۶۸) با حضور وزیر بهداشت و درمان وقت (جناب آقای دکتر ملک زاده) افتتاح شد دارای زمین به مساحت ۱۵۰ هزار متر مربع زیربنایی حدود ۳۰ هزار متر مربع است، که شامل ساختمان بیمارستان، درمانگاه، خانه‌های مسکونی، قسمت اداری و موتور خانه است که بخش درمانی آن، از بخش‌های داخلی، اطفال، زنان جراحی، گوش و حلق و بینی، چشم پزشکی، جراحی مغز و اعصابو ارولوژی، روان پزشکی، آی سی‌یو، سی سی‌یو، زایشگاه، آزمایشگاه، رادیو لوژی، آتاق عمل و اورژانس می‌باشد.
به غیر از مرکز استان بیمارستان گراش، تنها مرکزی است که دارای بخش آی سی‌یو، سی‌تی اسکن و جراحی مغز و اعصاب است و به این علت، مرکز ارجاعی بیماران تصادفی است همچنین این بیمارستان دارای امکانات و تجهیزاتی به شرح ذیل است:
سونوگرافی، لکوکاردیوگرافی،تست ورزش، اندوسکوپی، ارتوپدی بیومتری وفیکو.
این بیمارستان، با داشتن ۷۰ واحد مسکونی و فضای سبز، در حدود ۹۰ هزار متر مربع و زمین ورزش، محیط آرامی را برای سکونت پزشکان و پرسنل غیر بومی فراهم آورده و تحت نظارت دانشگاه عاوم پزشکی شیراز، اداره می‌شود.
لازم به ذکر است که کلیه هزینه ساخت و تجهیزات این بیمارستان توسط خیرین این شهر، تامین شده است.
این قلعه که در حال حاضر، فقط مخروبه‌های آن باقی است. بر روی تل بزرگی به ارتفاع ۱۰۷۰ متری، از سطح دریا، بنام «کلات» قرار دارد که شهر گرداگرد آن، توسعه یافته است.
این قلعه نظامی، یکی از نقاط مهم منطقه بوده که ساخت آن، مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی بوده است و در زمان حکومت فتحعلیخان گراشی، بیگلربیگی لارستان و بنادر (متوفی ۱۳۱۲ ه. ق) در درگیری خان گراش با قشون دولتی، تخریب شده است.
مصالح بکار رفته در این قلعه شامل: سنگ، ملاط گچ، ملاط ساروج و کاشی است. قسمت پایین این قلعه که فضای وسیعی را شامل می‌شود، با حاری کوتاه، جهت سنگر گیری و دفع مهاجمان، محصور بوده است و در این قسمت نیز مخروبه‌های تعدادی آب آنبار به چشم می‌خورد. توصیف این قلعه، در کتب و سفرنامه‌های سیاحتگران نیزآمده است که نمونه‌هایی از آن، در قسمت تاریچه گراش ذکر شد.
علأالدوله در تاریخ لارستان می‌نویسد:
این قطعه، دارای سه قلعه فوق هم بوده که قلعه‌اول محل سکونت مردم قریه گراش بوده و قلعه دوم، محل تفنگچیان و مستحفظین قلعه و قلعه سوم آن محل سکونت حاکم گراش و خانواده‌اش بوده است این قلعه دارای (هشتاد) آب‌انبار، مسجد، حمام، عمارت عالیه، مأمن و پناهگاه مردم لارستان بوده که در زمان رضاشاه، آن قلعه خراب گردیده است.
قلعه شامل : چند باب خانه، مسجد، حمام- در قسمت غربی نارنج قلعه با کاشی‌های لاجوردی لوزی شکل به ابعاد ۱×۹ و ۲×۹ سانتيمتر، زندان و چندین آب‌انبار ساروجی است. در سمت شمالی قطعه خانه‌ای بزرگ که به حاکم وقت تعلق داشته و به نارنج قلعه موسوم بوده با دو برج دیده بانی در قسمت شمالیو اطاقهای آینه کاری درقسمت شرقی بنا وجود داشته در سمت جنوبی قطعه، بالای در ورودی، برجی بنام «برج بارگاه» نیز وجود داشته.
تپه‌ای است، سنگی با خاکی قرمز رنگ که اکنون در سمت جنوب غربی شهر واقع است و اطراف آن را نخلستان‌ها پوشش می‌دهند. آثار وبناهای برجای مانده از گذشته، در اطراف این تپه، نشان دهنده وجود آبادی و سکونت مردمانی است که به احتمال قوی، ساکنان اولیه گراش بوده‌اند. امتداد آثار و بنا‌های برجای مانده از دو سوی این تپه در جهت جنوب غربی تا ابتدای دشت بالا و در جهت جنوب شرقی تا محله فخی (fakhi). ادامه دارد و دست ساخته‌های سنگی و سفالی با قدمت بیش از چهارصد سال که در این نواحی پیدا شده است، خود گویای وجود زندگی متفاوت با زندگی مردم گراش در قرنهای اخیر است و بنا بر اقوال، ساکنان این آبادی‌ها، از پیروان آیین زردتشتی یا به اصطلاح امروزی مردم گراش- گاور(گبرها) بوده‌اند که باگذشت زمان به هندوستان و کشورهای حوزه خلیج فارس، مهاجرت کرده‌اند.
این سد که در تنگه‌ای به همین نام در جهت جنوب غربی هر گراش واقع در کوه سیاه در زیر قله‌ای بنام «بن مرک bon-e-morok» قرار دارد و مربوط به دوره ساسانی است مه در دوره صفویه بازسازی شده و سه پشتبند جهت جالو گیری از تخریب آن ساخته شده است. مصالح بکار رفته در سد و پشتند آن از سنگ و ساروج بوده و جوی آبی از همان جنس، جهت آبیاری مزارع، از کنار سد تا دشتی موسوم به دشت بالا (دشت برا dasht-e-bara) کشیده شده است که در مسیر این جوی تا دهانههای تنگه دو استخر ساروجی نیز احداث گردیده است. هم اکنون، پشت این سد، به طور کامل با روسوب پرگردیده و در روی آن درخت‌های کنار بزرگی مشاهده می‌شود. این بنا، در شمار آثار ملی است که از تابستان (۱۳۸۰) به ثبت رسیده است.
این آب‌انبار، در سال (۱۲۸۶ ه ق.) به همت حاج اسدالله فرزند دهباشی کربلائی، علیرشا گراشی ساخته شده است و پس از برکه کل (berka-e-kal) (گنج البحر) بزرگتراین آب‌انبار گراش است این آب‌انبار داری شش دهنه و دو مجرای ورودی و یک مجرای خورجی آب است که ساخت مخزن و طاق مجرهای ورودی و خروجی از سنگ و ملاط ساروج استفاده شده، و در دیوار بدنه (شاوره)، طاق دهنه‌ها و سردرها سنگ و ملاط گچ بکار رفته است که در بعضی از سردرها با گچ تزیینات مقرنس کار شده است. طاق دهنه‌ها و سردرها، به شکل تیره‌دار است و طاق مجرهای ورودی و خروجی آب که سطح پایین تر از سایر دهنه‌ها و اندازه آنها نیز کوجچکتر است به شکل هلالی ساخته شده است که دو مجرای ورودی در سمت شمالی و دو مجرای خروجی در سمت جنوبی تعبیه گردیده است.
سقف آب‌انبار، به شکل گنبد عظیمی است که بر روی آن بامصالح سنگ، ملاط گچ و اندود ساروج، گرفته شده استو سنگ پله‌های پاکله (pakona) آن در بدنه شرقی تا انتهای مخزن ادامه دارد. در بالای طاق یکی از سردرها سنگ اوحی نصب گردیده و ابیاتی که شخص بانی سروده بر روی آن حک شده است:
این بنا از تابستان (۱۳۸۰)، از سوی میراث فرهنگی، در شمار آثار ملی به ثبت رسیده است.
آب‌انبار به احاظ شکل و مخزن سقف آن، متفاوت با آبانبارهای دیگر منطقه است. آب‌انبارهایی از این نوع که در گراش. انگشت شمار است به برکه گبری موسوم بوده بنا بر اقوال، دارای قدمتی بیش از اب انبارهای دیره‌ای شکل است. این آب‌انباردر منطقه‌ای بنام (چارلسی charlessi) (چهار ردیفی) در محله برق روز بله لئز (bela lez) واقع است مخزن آن مستطیلی و گوش‌های آن قوس دار است و سقف آن، از داخل بصورت طاق و بیرون، بصورت مسطح ساخته شده است. قابل توجه است که چرا آب‌انبارهایی از این نوع، دارای پله نمی‌باشد. دو دهانههای اصلی آن که مانند اغلب آبانبارهای طویل در سمت شرقی و غربی، قرار دارد، به اندازهپهنا و در عرض آب‌انبارها بوده و دو دهانه‌دیگر که در طول آب‌انبار ساخته شده، کوچکتر از دهانههای اصلی که در جهت شمالی و جنوبی قرار دارد. این دهانه‌‌ها که مجرای ورود و خروج آب است، کمی پایین تر از دهانه اصلی واقع شده است.
فاصله دهانه جنوبی از طاق غربی ۱۴ متر و فاصله دهانه شمالی از طاق غربی ۶ متر است. مصالح بکار رفته در مخرن شامل: سنگ، ملاط ساروج و در دهنه‌ها و سقف آب‌انبار از سنگ و گچ ساخته شده است.
این چاه در تنگه‌ای بنام «خاگ زیت khag-e-zite» در جهت شمال غربی گراش واقع است که گفته می‌شود در گذشته‌های دور در این منطقه، باغ‌های زیتون وجود داشته است که نامگذاری این چاه به «زیت یا زیتون» به همین علت است این چاه توسط حاج ذکریا و جاج زینل عظیما (متوفی ۱۳۲۷ ه‌ق.) ترمیم شده او مورد استفاده قرار گرفت.
دهانه چاه که به شکل مربع و به ضلع یک متر و عمق آن حدود ۳۰ متر است دارای دیواره سنگ چین امتداد دارد. این پچاه گبری است و قدمت آن مشخص نیست.
یکی از قدیمی‌ترین مساجد بجامانده در گراش واقع در محله ناساگ (nasag) است که توسط شیخ عبدالحسین و برادرش شیخ محمد باقر، بنا شده است. این مسجد دارای دو سنگ لوح: یکی مربوط به بنای مسجد که سال ساخت این بنا، با توجه به تاریخ ذکر درنوشته ۱۰۴۵ ه.ق) توسط حاج زینا آخوند و پسرش ابراهیم انجام شده است. سالن این بنا، دارای طاقهای تیزه دارای است که بر روی چهارستون حمال در چهار بر آن قرار گرفته است و در چهار ظلع سالن طاق نماهایی در مقابل هر کدام از طاق‌هاساخته شده است. شبستان مسجد نیز دارای چهارستون دایره‌ای شکل با طاقهای هلالی در جهت شرقی، غربیو سقفی هلالی شکل است و حیا آن دارای کلی نا منظم در جهت شرق بنا ساخته شده است، این بنا شامل:سالن اصلی، حیاط و شبستان است.
این مکان که از بزرگترین بقاع متبرکه گراش محسوب می‌شود، در مرکز شهر قرار دارد که بنا بر اقوال (قدمگاه شیخ عبدالله انصاری) است.
اولین گنبدی که برای این بقه ساخته شده است، گنبدی به شکل هرم هشت وجهی با کاشی‌های سبز رنگ بوده است که توسط فتح علی خان گراش و بیگلر بیگی لارستان و بنادر (متوفی ۱۳۱۲ ه.ق.) احداث شده است و به علت فرسودگی در دهه (۱۱۳۰ ه.ش) توسط ا... قلی خان مقتدری، گنبدی به شکل هرم چهار وجهی با کاشی‌های آبی رنگ، بر روی این بقعه تجدید بنا گردید؛ همچنین ضریح چوبی آن به همت قهرمان خان اقتداری ساخته شد. در سال ۱۳۷۴ (ه.ش) بنای قبلی آن به طور کامل تخریب شد و نمای گنبدی کاشی کاری شده و نمای آجری به همت حاج ابراهیم بازسازی شد.
این بنا به همت حاج اسدالله فرزند دهباشی کربلایی، علیرضا گراشی در سال (۱۲۸۲ه. ق) بنا شده است. علت نامگذاری این حسینیه به «سنگ آوی» این است که ظرف سنگی بزرگی به شکل [U] در زیر طاقی با تزئینات مقرنس ظرف در کنار درب ورودی، ساخته شده قرار دارد که به منظور نگهداری از این ظرف، در سقف طاق، سوراخی تعبیه شده است که از طریق این سوراخ، آب باران از پشت بام حسینیه، به داخل این ظرف سرازیر می‌شود و از این ظرف در مناسبتهای مذهبی جهت تهیه شربت برای عموم استفاده می‌شده است.دربالای درب ورودی، سنگ نوشته‌ای نصب شده و ابیاتی که توسط خود بانی، سروده شده است، بر روی آن، حک گردیده است.
این بنا شمال: یک سالن روضه خوانی، یک ایوان بزرگ روبروی سالن، یک اشپزخانه، چند اطاق انباری، حیاط و حوض قدیمی است. لازم به ذکر است که این بنا، دارای دو بادگیر، در دو طرف شرقی و غربی ایوان بوده است.
اما در حال حاضر فقط قسمت‌های هدایت کننده باد به اما در حال حاضر فقط قسمت‌های هدایت کننده باد به طرف پایین سالم مانده است. سالن روضه خوانی آن، دارای نه در، به فواصل مساوی است که هفت درب آن رو به حیاط و دو درب دیگر، یکی در راهرو شرقی و دیگری در دالان ورودی باز می‌شود. بالای درب‌هایی که رو به حیاط باز می‌شود، پنجره‌های چوبی گره کاری شده و در فواصل بین پنجره‌ها طاق نماهایی به اندازه پنجره‌ها، ساخته شده است، در مقابل هر کدام از پنجره‌ها و طاق نماها و درپایین هر طاق نما، طاقچه‌ای تعبیه شده است.این سالن به ارتفاع حدود یک متر از سطح حیاط قرار دارد که پله‌هایی در جلو درب اول، وسط و آخر ساخته شده است. سقف آن، مانند خانه‌های قدیمی گراش با تیرهای چوبی بزرگ و کوچک تیرومئر (tir-o-mar) پوشانده شده است و ایوان آن، به ارتفاع حدود یک متر از سطح حیاط واقع شده و ورودی به ایوان از طریق پله‌هایی که در راهرو شرقی قرار دارد، میسر است.
آب‌انباری است که به لحاظ داشتن چهار طاق در جلوی دهانه شرقی آن، با دیگر آب آنبارهای گراش، تفاوت دارد. این آب انبار، در خارج از شهر، در نزدیکی صحرایی، موسوم به باغ موسی واقع است که به علت از بین رفتن سنگ لوج، بانی این باغ و همچنین سال ساخت آن به طور دقیق مشخص نیست. این آب‌انبار (برکه حاج حسن)، به همت شخصی بنام حاج حسن (برادر حاج اسد الله بانی آبانبارهای کشکول و کل) ساخته شده است که این آب‌انبار، دارای چهار دهنه شرقی، غربی، شمالی و جنوبی است و همچنین بر خوردار از دو مجرای ورودی آب، در کنار دهانه‌‌ٔ غربی و شمالی بوده که سنگ پله‌های آن در کنار دهانه شرقی ساخته شده است. طاقهای دهنه‌ها، سردرها و همچنین چهار طاقی که طاقهای آن، رو به چهار جهت اصلی قرار دارد و طاق غربی آن، که همان دهانه آب‌انبار است. به شکل تیزه‌دار بوده و مصالح یکار رفته در طاقها و همچنین دیوار بدنه (شاوره shavara) آب‌انبار، سنگ و ملاط گچ است و مصالح بکار رفته در مخرن و طاقهای مجراهای ورودی و خورجی که به شکل تویزه ساخته شده است، از سنگ و ملاط ساروج، تشکیل گردیده است.